Giza zientziek, hain zuzen ere gizartea aztertzen duten zientziek, zientzia fisikoak baino motelago eboluzionatzen dute, hala ere, motel bada ere, eboluzionatzen dute. Zientzia guztiek momentu zein pertsonai esangurasuak dituzte. Zaintza eta haur txikien garapenaren arloan, Emmi Pikler daukagu aintzindari moduan, Nicolás Koperniko astronomiaren eboluzioaren irudi den moduan.
Emmi Pikler (1902-1984) Vienan, (Hungaría) jaiotako pediatrak ekarpen esanguratsuak egin zituen haurren motrizitate orokorraren garapenean, hala nola, umeen garapenerako baldintza egokiak etengabe bilatu zituen. Hain izan zen garrantzitsua non haurren eguneroko bizitza zientziaren aztergai bihurtu zuen.
1946ean hungariako gobernuak nolabaiteko ume abandonatuen etxeko zuzendaritza eskaera egin zion Emmi Pikleri. Gurasoek ez bazuten denbora nahikorik haien haurren zaintzarako, honetara ekartzen zituzten, eta baita ere umezurtz ziren haurrak etxe honetan egoten ziren.
Testuinguru historikoari dagokionez, Bigarren Mundu Gerraren amaieran kokatzen dugu. Umezurtz kopurua erabat handitu zen, eta hauek bizitzeko toki bat behar zuten. Umeak babesteko lekua ere izan zen, garai horretan hainbat gurasoek turbekulosia baitzuten eta gaixotasun horren kutsaduratik babestu behar ziren umeak.
Etxe hau Loczy kalearen 3º zenbakian kokatzen zen, eta handik jaso zuen izena umezurtzen bizitoki hau.
Instituzio honek umeen zaintzarako oinarriak kudeatu zituen, horrela guraso edo familiarik ez zuten haurrak garapen egokia izateko, eta familia zuten haurren antzera modu egoki edo armoniatsu batean hazteko. Garapen egoki bat eskeintzeaz gain, haurrei zailtasun zein traumarik gabeko etorkizuna bermatu nahi zuen, hain zuzen ere gurasoen atxikimendu edo harreman falta zeukatela aintzat hartuz.
Pediatra honen bizitzako lehen etapa hau erabakigarria izan zen bere filosofia eraitzeko, zati handi batean hemen bere nortasuna eraiki zuelako. Hain izan zen garrantzisua instituzio hau non 1970ean Haurren Metodologia Insitutu Nazionalaren izendapena jaso zuen. 2007/2008 urteetan Lockzy martxan jarri zuen 0-3 urte arteko haur eskola.
Behin eskola hau eta honen aitzindaria daukagun Emmi Pikler kokatuta, berak eraikitako filosofia honen oinarri eta printzipioak azaldu eta hausnartuko ditugu.
Askotan umeak “tontoak” balira bezala tratatzen ditugu, eta ulertu behar da umeak diren moduan onartu behar direla, hau da, umeak ez dira “heldu txikiak”, umeak, umeak dira, eta pertsona diren heinean errespetatu behar dira. Bere inguruarekin duten harremana erabatekoa denez, hezitzaileak arreta indibidualizatuena eskeini behar dio, batez ere ume bakoitza bakarra delako munduan, bere gauza positibo eta negatiboekin.
Mugimendu askea eta autonomiaren garaipena dira filosofia honen oinarri nagusienak. Azkenean ekintza autonomoa haurraren iniziatiba du oinarri, eta hau haien interes propiotik sortzen da. Haurrak ekintzak bere kabuz egiten dituenean, poztu edo nolabaiteko asetasun sentimendua lortzen du, eta horrekin batera autoesfortzua garatu egiten da. Hala ere esan beharra dago haurrarengan interes maila minimoa sortzeko espazioa edo ingurua estimulatzailea izan behar dela. Haurrek betiko inguruan baldin badaude, azkenan aspertu egiten dira, horregaitik espazio, jolas zein ekintza nobedosoak baliatu behar dira. Azkenik, aipatu beharra dago behaketa edozein prinzipio edo hipotesira heltzeko lehenengo pausua izan behar dela, handik hausnarketa bat egiteko eta amaitzeko datuak bildu behar dira, gero nahi izatekotan aldaketak egiteko.
Beste alde batetik, egunerokatusuneko pedagogia ulertu behar da, gauza txikien balioa kontuan hartu behar ditugu, agian haurrentzako esanahi zabal edo sakonagoa baitute. Askotan umeenganako jokaerak besterik gabe egiten ditugu eta umeak ez dute ulertzen zergaitik hari garen hori egiten. Horregaitik helduak umearengan egiten duen jarduketa bakoitzean ahozko komunikazioa erabiltzea beharrezkoa du, horrela umeak ulertzeko zer gertatzen hari den. Hala nola, keinu eta kontaktu bakoitzean leuntasuna bermatu behar da, horrela umearen erosotasuna bermatzeko, eta maitatua dela sentitzeko. Honen bitartzen, umeak ere bere ekarpenak egingo ditu eta egunerokotasuneko ekintzetan (elikadura, janzketa, atsedena…) bere kolaborazioa eskeiniko du. Azken honek umearen garapenean pisu handia dakarrela iruditzen zait. Umeak ez dira panpinak eta ezin dugu haiekin nahi duguna egin, haurren parte hartze aktiboa oso beharrezkoa dela iruditzen zait, hala nola, garapen egoki bat izan dezaten eta guraso/zaintzaile eta haurraren harremana indartzeko.
Nire ustez, Pikler ez da metodo bat, ezta pedagogia bat ere, baizik eta bizitzeko modu bat, filosofia bat, edo nolabait esanda umea ikusteko modu desberdin bat. Hezitzaile zein gurasoen rol aldaketa proposatzen da, non haurrak eta helduak berdintasun egoera batean eta haurrarekiko errespetua bermatzen den. Garai honetara arte, umearen zaintza printzipioak oso desberdinak ziren, eta honako hau oso desberdina eta originala izan zen nire iritziz.
Hezitzailearen eginikzuna erabateko garrantzia du. Umea jolasten ari den bitartean, helduak ez du inolaz ere interbenitu behar. Helduaren eginkizun nagusia umea behatzea izango da, handik datuak jasotzeko etab. Umeak egiten dituen ekintzetan interbenzioak egin ezgero, haurraren autonomia eta askatasuna erabat oztopatuko da eta honek arazo larriak ekar ditzazke umearen garapenean.
Motrizitate askea eta osasun fisikoa umearen garapenean erabakigarriak dira. Antzinean, umeak fajatuak ziren eta esan ohi zen hori osasuntsua zela. Agerikoa da umeek aske mugitzeko aukera ez bada bermatzen, etorkizunean erabateko arazoak izan dezaketela, hala nola gaitz fisiko zein psikologikoak.
“Urte eta erdi eta oraindikan ez daki ibiltzen”? “Bi urte bete ditu eta oraindik ez daki hitz egiten, nire semea urte batekin hizlari trebea zen”. Egunerokotasunean entzun ohi ditugun esaldiak dira, ezta?. Denbora galdu ezin daitekeen gizarte batean bizi gara, eta arrakasta lortzeko lehiaketa jaiotzen garenetik hasten dela pentsatzen dugu. Gure haurren garapena konparatzeko joera daukagu, kontuan hartu gabe azkarregi joateko arriskuan gaudela, eta honek haurrarentzat beharrezkoak eta desberdinak diren etapak haustea eragin dezake. Hortaz, esan dezaket filosofia honek erabateko aurrerapenak ekarri dituela haurraren garapenean, eta nahiko baliogarria izan daitekeela eskoletan praktikan jartzeko, eta ez soilik eskoletan, baita ere umearen zaintza presente dagoen edozein tokitan.
ERABILITAKO INFORMAZIOA :
Honako webune honetik berreskuratua : Www2.rosasensat.org. (2018). Grup Pikler-Lóczy. [online]
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina